Rechten van ouders bij een scheiding

Wij komen veel mensen tegen met vragen over de rechten van ouders bij een scheiding. Veel mensen denken onterecht dat de moeder altijd de meeste rechten heeft als het om de kinderen gaat. Tegenwoordig is het echter zo dat de vader in de meeste gevallen evenveel rechten heeft als de moeder. In dit artikel gaan we uitgebreid in op de rechten van ouders tijdens en na een scheiding.

Rechten ouders bij echtscheiding
scheiden gesprek mediator Zorgeloosch

Rechten ouders

‘Na een scheiding staat de vader met 1-0 achter’, is een veelgehoorde uitspraak. Nog steeds heerst het beeld dat een moeder na de scheiding veel meer rechten heeft dan de vader. Niets is minder waar. Wanneer een kind wordt geboren uit een huwelijk of geregistreerd partnerschap hebben beide ouders evenveel rechten en plichten als het om de kinderen gaat.

Gezag over de kinderen

Zijn jullie kinderen geboren uit een huwelijk of geregistreerd partnerschap? Dan hebben beide ouders automatisch evenveel zeggenschap over de kinderen. Gezamenlijk gezag heet dit. Het houdt in dat beide ouders mogen beslissen over de zorg en opvoeding van de kinderen. En dat belangrijke beslissingen (zoals over school of medische beslissingen) altijd in overleg genomen moeten worden.

Hebben jullie een kind gekregen, maar waren jullie niet getrouwd of hadden jullie geen geregistreerd partnerschap? Dan krijgt de moeder automatisch het ouderlijk gezag De ouders kunnen bij de rechtbank via een formulier een aanvraag doen om gezamenlijk gezag te verkrijgen. Wanneer deze aanvraag wordt goedgekeurd wordt er een aantekening gemaakt in het Gezagsregister. De rechter zal het verzoek tot gezag in vrijwel alle gevallen goedkeuren. Het wordt namelijk als wenselijk gezien dat beide ouders het gezag hebben over de kinderen. Dat is namelijk beter voor het welzijn van kinderen. Alleen in uitzonderlijke gevallen kan een rechter dit verzoek tot gezag afwijzen. Er moet dan sprake zijn dat het kind ‘klem of verloren’ dreigt te raken tussen beide ouders.

In zekere zin kun je dus stellen dat een vader die niet getrouwd was of geen geregistreerd partnerschap had met de moeder dus minder rechten heeft. Die rechten kunnen weer gelijk getrokken worden met een verzoek in het gezagsregister. Hieraan zijn wel altijd kosten verbonden, omdat je een advocaat nodig hebt om het verzoek in te dienen.

Op 22 maart 2022 heeft de Eerste Kamer een wetsvoorstel aangenomen dat ervoor zorgt dat de ouder die het kind erkent ook automatisch ouderlijk gezag krijgt. Enkele uitzonderingssituaties daargelaten. Een vader hoeft dus niet langer een apart verzoek in te dienen bij de rechter zodra deze nieuwe wetgeving van kracht wordt. De Eerste Kamer heeft hiertoe besloten omdat de samenleving verandert. Steeds minder stellen trouwen en er wordt steeds vaker informeel samengeleefd.

Kinderalimentatie

Vaak wordt aangenomen dat de vader altijd alimentatie betaalt aan de moeder. Op zich is het niet vreemd dat dit beeld nog steeds bestaat. Vroeger waren mannen vrijwel altijd de kostwinner binnen het gezin. Zij hadden dus een hoger inkomen dan de vrouwen. Na een scheiding moesten de mannen dus alimentatie betalen aan hun vrouw voor de zorg voor de kinderen.

Tegenwoordig zijn het ook steeds vaker de vrouwen die meer verdienen dan hun ex-partner. In dat geval kan het dus voorkomen dat de moeder kinderalimentatie moet betalen aan de vader. Het berekenen van alimentatie is echter een complexe berekening, waarbij rekening moet worden gehouden met meerdere factoren. Denk hierbij aan de behoefte van het kind, de draagkracht van beide ouders en eventuele zorgkorting. We hebben een uitgebreid artikel geschreven waarin we alle vragen over kinderalimentatie voor je beantwoorden.

Iedereen verdient een nieuwe kans op geluk.

Als je uit elkaar gaat is dat niet wat je had verwacht toen jullie je relatie begonnen. Het is geen fijne periode in je leven en uiteindelijk wil je zo goed mogelijk weer de draad oppakken. Wij doen er alles aan om jou zo goed mogelijk af te zetten in de volgende fase van je leven. Door alles goed te regelen voor jou, je ex-partner en de kinderen. Voor, tijdens en na het uit elkaar gaan. Zorgeloosch maakt het uit elkaar gaan zorgelozer. Onze missie: iedereen verdient een nieuwe kans op geluk.

  1. Uit elkaar gaan op de manier die jullie past: Mediation, Zelf Regelen of met een advocaat
  2. Specialist in hypotheek en uit elkaar gaan
  3. De kinderen staan bij ons op één, daarom hebben we speciaal oog voor hen tijdens jullie scheiding.

Zorg voor de kinderen

Er is geen wet die bepaalt of kinderen bij hun vader of moeder moeten wonen. Als er sprake is van gezamenlijk gezag beslissen de ouders dat samen. Als tijdens de relatie de moeder vooral voor de kinderen zorgde, zal deze lijn vaak doorgetrokken worden na de scheiding. Was het juist de vader die tijdens de relatie voor de kinderen zorgde, zullen de kinderen ook na de scheiding waarschijnlijk bij hun vader gaan wonen. Ook een rechter zal altijd pleiten voor een soepele overgang voor de kinderen. Een situatie dus waarin er voor de kinderen zo min mogelijk verandert. Is er geen sprake van gezamenlijk ouderlijk gezag? Dan mag de ouder die het gezag heeft beslissen waar de kinderen gaan wonen. Het is overigens wettelijk bepaald dat de ouder met het ouderlijk gezag altijd de band met de andere ouder moet bevorderen. Ook heeft de ouder zonder ouderlijk gezag recht op een omgangsregeling. Hij of zij mag dus de kinderen blijven zien.

Alleen in uitzonderlijke gevallen kan een rechter het recht op omgang met een kind ontnemen. Bijvoorbeeld wanneer het kind in gevaar is bij één van de ouders of wanneer de ontwikkeling van het kind daar geschaad wordt. Ook kan een rechter dit bepalen wanneer de ouder ongeschikt blijkt voor een omgangsregeling of wanneer een kind zelf de omgang weigert. Een kind moet dan wel 12 jaar of ouder zijn om dit aan te mogen geven.

Zorgeloosch moeder aan het spelen met kind
Zorgeloosch moeder omhelst haar kind

Wie ontvangt de kinderbijslag?

De ouder waar de kinderen bij gaan wonen na de scheiding heeft recht op de kinderbijslag. Hij of zij zal immers de meeste kosten maken. Als jullie kiezen voor co-ouderschap (en de zorg voor de kinderen dus verdelen) dan is het logisch om de kinderbijslag te delen. Over wie de kinderbijslag ontvangt moeten jullie overigens onderling afspraken maken, anders krijgen jullie ieder de helft.

Afspraken opnemen in een ouderschapsplan

Bij een scheiding vanuit een huwelijk of geregistreerd partnerschap zijn ouders verplicht om een ouderschapsplan mee te sturen samen met hun echtscheidingsverzoek aan de rechtbank. Dit geldt alleen als zij minderjarige kinderen hebben. In dit ouderschapsplan worden alle onderlinge afspraken tussen ouders vastgelegd over de zorg voor de kinderen. Denk aan afspraken over de omgangs- of zorgregeling, schoolkeuzes, praktische zaken en financiële afspraken. Jullie zijn dus vrij om hier samen invulling aan te geven. Zie hier een ouderschapsplan voorbeeld.

Komen jullie er samen niet uit? Dan kan mediation uitkomst bieden. Een onpartijdige mediator scheiding gaat met jullie rond de tafel om alles omtrent de kinderen en het ouderschapsplan met jullie te regelen. De mediator houdt daarbij rekening met de belangen van beide ouders.

Zorgeloosch moeder met kind kijkt bedenkelijk

Kind niet erkend: rechten vader 

Voor of na de geboorte kun je als vader je kind erkennen. Dit doe je door aangifte te doen bij de burgerlijke stand van de gemeente. Je bent vanaf dat moment niet alleen de biologische vader van het kind, maar ook juridisch ouder. Je kind wordt bijvoorbeeld je wettige erfgenaam. Het erkennen van een kind wordt gezien als een belangrijke eerste stap in het ouderschap. De moeder van het kind moet altijd toestemming geven dat je het kind erkent. Wil je het kind pas op latere leeftijd erkennen, en je kind is 16 jaar of ouder, dan heb je alleen de toestemming nodig van je kind.

Maar wat zijn je rechten als vader als je je kind niet hebt erkend? Ook dan heb je als vader zowel rechten als plichten. Zo is het je recht dat je je kind mag zien als je betrokken bent bij de verzorging. Dit is vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Heb je je kind niet erkend en was je ook niet betrokken bij de zwangerschap, geboorte en verzorging van het kind? Dan heb je geen recht op omgang. Ook heb je bepaalde plichten, ondanks het feit dat je je kind niet erkend hebt. Je hebt namelijk altijd een onderhoudsplicht. Dat betekent dat de moeder van het kind om kinderalimentatie mag kan eisen.

Wat doe je als vader als de moeder geen toestemming geeft voor het erkennen van je kind? In dat geval kun je eerst proberen met behulp van een mediator in gesprek te gaan met de moeder van je kind. Tijdens die gesprekken gaat een onpartijdige en onafhankelijke derde met jullie in gesprek over de invulling van het ouderschap. Er wordt rekening gehouden met de belangen van beide ouders. Komen jullie ook hier niet aan uit? Dan kun je als vader met behulp van een advocaat toestemming vragen aan een rechter om vervangende toestemming te verlenen om je kind te kunnen erkennen. Keurt de rechter jouw verzoek goed? Dan geldt die uitspraak boven de afkeuring van de moeder. Houd er wel rekening mee dat het erkennen van je kind niet automatisch betekent dat je ook ouderlijk gezag hebt over je kind. Dit dien je los aan te vragen. Moeders hebben wel automatisch het ouderlijk gezag over hun kind.

Meer lezen over scheiden met kinderen

Meer informatie lezen over wat je moet doen als je gaat scheiden met kinderen? Onze experts hebben ook meer informatie geschreven over:

Hoe mediation helpt bij het maken van afspraken over de kinderen

Waar sommige ouders die in scheiding liggen prima afspraken kunnen maken over de zorg voor de kinderen, is niet dit bij iedereen vanzelfsprekend. Juist wanneer ouders in een vechtscheiding liggen of veel conflicten hebben, is afspraken maken lastig. In het slechtste geval gunnen ouders elkaar niets meer. Verlopen de afspraken omtrent de zorg voor jullie kinderen moeizaam? Dan kan mediation uitkomst bieden.

Een onafhankelijke en onpartijdige mediator gaat met jullie in gesprek. Alles omtrent de zorg voor de kinderen en het ouderschapsplan worden besproken en geregeld. Jullie worden van A tot Z begeleid en ontzorgd. Misschien nog wel belangrijker: er wordt rekening gehouden met de belangen van beide ouders. Mediation biedt dus bemiddeling en helpt je om alles goed te regelen. Voor jullie zelf, maar vooral ook voor jullie kinderen.

Kies je voor een advocaat in plaats van mediation? Dan krijg je een situatie waarin twee ouders lijnrecht tegenover elkaar staan in de rechtbank. Niet alleen duurt het dan langer voordat de scheiding rond is, het kost bovendien meer geld. Ook levert dit veel spanningen op binnen het gezinsleven.

Partneralimentatie berekenen

Hulp nodig? Zorgeloosch helpt jullie verder

Zorgeloosch verzorgt mediation en financieel advies bij een scheiding. Wij ondersteunen jullie van A tot Z. Zo helpen wij jullie alles te regelen voor de kinderen en het ouderschapsplan. Maar ook voor jullie woning en hypotheek, het aanvragen van de scheiding bij de rechtbank, het regelen van verzekeringen, kinderalimentatie en meer. Bovendien helpen onze mediators een escalatie te voorkomen. Bij Zorgeloosch vind je alles onder één dak om jullie scheiding in goede banen te leiden en zorgeloos uit elkaar te gaan.

Iedereen verdient een nieuwe kans op geluk.

Als je uit elkaar gaat is dat niet wat je had verwacht toen jullie je relatie begonnen. Het is geen fijne periode in je leven en uiteindelijk wil je zo goed mogelijk weer de draad oppakken. Wij doen er alles aan om jou zo goed mogelijk af te zetten in de volgende fase van je leven. Door alles goed te regelen voor jou, je ex-partner en de kinderen. Voor, tijdens en na het uit elkaar gaan. Zorgeloosch maakt het uit elkaar gaan zorgelozer. Onze missie: iedereen verdient een nieuwe kans op geluk.

  1. Uit elkaar gaan op de manier die jullie past: Mediation, Zelf Regelen of met een advocaat
  2. Specialist in hypotheek en uit elkaar gaan
  3. De kinderen staan bij ons op één, daarom hebben we speciaal oog voor hen tijdens jullie scheiding.
“Ik heb Marco ervaren als een prettige gesprekspartner, die doelgericht en systematisch de zaken bespreekt die aan de orde moeten komen tijdens de scheiding. Verduidelijkt waar nodig en focust op proces en overeenstemming.”
Mediator:
Marco van Nus
8
“Het was een prettige samenwerking”